Dziś cytaty. Ich streszczenie byłoby zbrodnią.

Ryszard Legutko - cały atrykuł- nie zgadzam się z nim w paru podstawowych zagadnieniach lecz tu ma 1000% rację

"Wychowanie republikańskie jest kształtowaniem dzielnych obywateli, o mocnej tożsamości i nawykach moralnych, niezależnych w sądach i decyzjach, kierujących się szacunkiem dla zasad i dziedzictwa przeszłości.[...]

Społeczeństwo masowe natomiast generuje ludzi, których można reprodukować jak popartowskie dzieła sztuki, ludzi bez silnej osobowości, wyposażonych od początku do końca w treści dostarczone przez kulturę masową i obiegowe stereotypy. Człowiek masowy - jak pisał Ortega - odnosi się lekceważąco do zasad i do tradycji, ponieważ nie rozumie ich sensu. Demokracja i technika dają mu poczucie bezpieczeństwa, a to zaś - w jego mniemaniu - zwalnia z obowiązku szerszych lojalności."

John Austin

„Jeśli większość społeczeństwa jest całkowicie zdeterminowana, by obalić rząd i gotowa jest znosić trudy, jakich wymaga osiągnięcie tego celu, wtedy siła rządu i związanej z nim mniejszości społeczeństwa nie wystarczy nawet, by opóźnić zmiany. I choć władza może być wsparta przez obce rządy, nie zmusi jednak przez to ludzi do trwałego posłuszeństwa - ludzie stawiają opór znienawidzonej władzy aż do śmierci".

strateg oporu bez przemocy - Gene Sharp, WALKA BEZ UŻYCIA PRZEMOCY (The Politics of Nonviolen Action, Porter Sargent Publisher, 1973. )
tłumaczenie i rozpowszechniane na potrzeby NSZZ Solidarność Jan Zielonka 1984r. Fragmenty pierwszego rozdziału

sposób walki bez użycia przemocy opiera się na jednym podstawowym przeświadczeniu; mianowicie, iż nie sposób skutecznie rządzić bez zgody i współpracy obywatelskiej. Zakres owej społecznej zgody i współpracy wyznacza zatem granice efektywnego sprawowania władzy. Innymi słowy, walka bez użycia przemocy prowadzi do kontroli, ograniczenia, lub nawet obalenia władzy politycznej w państwie poprzez użycie pokojowych środków społecznego nacisku.

w późnym wieku dziewiętnastym i wczesnym dwudziestym, robotnicy wielu krajów stosowali metodę [walki] poprzez strajki i bojkot gospodarczy, mające na celu polepszenie warunków pracy i większy dostęp do władzy.

zależność władzy od pomocy i współpracy najróżniejszych instytucji i grup społecznych, a że ta nigdy nie jest dana na zawsze i może być w każdej chwili wycofana, tedy władza z natury swej jest nietrwała i zmienna.

Korzenie władzy politycznej sięgają bowiem głębiej niż formalna struktura państwa i dotykają rozległych obszarów społecznych. Prawda, iż władza poszczególnych jednostek lub grup nie wywodzi się z nich samych, lecz musi być dana z zewnątrz, jest często ignorowana. Oczywiste jest przy tym, iż poszczególne osoby są bardziej zdolne, bardziej inteligentne, budzą większe zaufanie niż inne. Nie zmienia to faktu, że władza rządzących ma źródła w społeczeństwie. Rządzący muszą bowiem być zdolni do kształtowania zachowań innych osób, muszą być zdolni do korzystania z ogromnych zasobów danego kraju, tak ludzkich jak i materialnych, muszą utrzymywać aparat przemocy i kierować państwową biurokracją.

W rzeczywistości więc władza wyrasta z współzależności paru czynników. Nazwijmy je źródłami władzy.

Źródła władzy

1) Autorytet, Autorytet rządzących w społeczeństwie jest jednym z najistotniejszych czynników wpływających na władzę. Może on być definiowany jako możliwość rządzenia, czy też oddziaływania i wpływania na zachowania innych w wyniku ich dobrowolnej akceptacji". Władza posiadająca autorytet nie musi uciekać się do stosowania przemocy.

2) Zasoby ludzkie. Rządzący uzależnieni są od ilości osób, które są im posłuszne lub z nimi bardziej lub mniej bezpośrednio współpracują. Wiele zależy od tego, jak dużą część społeczeństwa oni stanowią i w jakie formy organizacyjne są ujęci.

3) Wiedza i umiejętności. Siła władzy zależy od zdolności, wiedzy i umiejętności osób z nią współpracujących oraz od stosunku tej wiedzy i zdolności do aktualnych potrzeb rządu.

4) Czynniki niewymierne. Czynniki psychiczne i ideologiczne, takie jak zwyczaje, ogólny stosunek do posłuszeństwa i podporządkowania, istnienie wspólnej wiary, misji czy ideologii, wszystko to wpływa na charakter panowania władzy nad społeczeństwem.

5) Zasoby materialne. Stopień, w jakim rządzący kontrolują własność, zasoby surowcowe i środki finansowe, system gospodarczy, środki komunikacji i transportu współokreśla granice władzy rządu.

6) Sankcje. Ostatnim ważnym źródłem władzy jest typ i za kres sankcji pozostających w dyspozycji panujących. Stosowane są one zarówno w konflikcie z własnym społeczeństwem, jak też w konfliktach z innymi ośrodkami władzy. Sankcje zazwyczaj (choć niekoniecznie) polegają na przymusie i ich celem jest karanie lub odstraszanie (np. więzienia, egzekucje). Stosuje się je tak w kontekście krajowym, jak i międzynarodowym.

Zakres i różnorodność występowania poszczególnych źródeł władzy jest przedmiotem ciągłych zmian. Ograniczenie dyspozycyjności wszystkich wymienionych źródeł władzy określa bezpośrednio granice i siłę danego rządu. Bliższe przyjrzenie się temu problemowi pokazuje, iż władza jest ściśle uzależniona od stopnia współpracy i posłuszeństwa rządzonych. Rozważmy, dla przykładu, kwestię autorytetu władzy.

Autorytet jest konieczny dla istnienia i działania każdej władzy. Bez względu na to, jakimi środkami przymusu dysponuje, wymaga ona zawsze od społeczeństwa zaakceptowania swego prawa do rządzenia i wydawania poleceń. Ponieważ autorytet polega na akceptacji dobrowolnej, autorytet władzy każdorazowo zależy od społecznego stanu myślenia i jest tak zróżnicowany, jak zróżnicowane jest społeczne myślenie. Rządzeni akceptują autorytet władzy gdyż wierzą, że działa ona w imię określonych wartości moralnych lub że wyraża ogólnospołeczny interes. Z tych samych jednak powodów mogą oni odmówić władzy autorytetu, co zawsze pociąga za sobą poważne konsekwencje.

W pierwszym rzędzie osłabienie autorytetu władzy powoduje osłabienie gotowości rządzonych do posłuszeństwa. Społeczne posłuszeństwo przestaje być zwyczajową regułą i decyzje co do tego, czy być posłusznym stają się przedmiotem świadomych wyborów jednostek i grup społecznych. Upadek autorytetu, a w konsekwencji odmowa społecznego posłuszeństwa, implikują dezintegrację aparatu władzy, a gdy zjawisko nieposłuszeństwa ma charakter powszechny - upadek władzy.

Rozważmy obecnie uczestnictwo rządzonych w kształtowaniu i działaniu całego systemu władzy. Truizmem jest twierdzenie, iż rządzący muszą polegać na współpracy i pomocy rządzonych zarówno w kwestiach gospodarczych, jak i administracyjnych. Każdy rząd potrzebuje usług, wiedzy, pracy i zdolności ogromnej części społeczeństwa. Czym większy jest wpływ władzy na poszczególne dziedziny życia, tym bardziej ta władza musi polegać na współpracy i pomocy obywateli.

Społeczny wkład jest zróżnicowany. Rozciąga się on od - na przykład - specjalistycznej wiedzy eksperta technicznego, poprzez zdolności odkrywcze badaczy naukowych, organizacyjną sprawność lokalnego administratora, wydajność robotnika przemysłowego lub rolnego, a kończąc na operatywności sekretarki biurowej. Cały system polityczny i gospodarczy funkcjonuje dzięki wkładowi pracy i zdolności wielu ludzi, grup i organizacji.

Współpracy tej mogą odmówić tak poszczególne jednostki lub grupy społeczne, jak też organizacje, instytucje stanowiące część systemu. Jeśli wielu wykonawców odmówi rządzącym autorytetu, wtedy władza nie może skutecznie realizować swojej woli. Oczywiście, rząd może stosować sankcje w celu zapewnienia pożądanej pomocy i współpracy. Wysiłki te jednak będą na dłuższą metę niewystarczające, gdyż władzy nie można realizować wyłącznie na bazie zewnętrznych form podporządkowania i ukrytej nienawiści społecznej. Skuteczność działania władzy będzie ograniczona tak długo, jak długo ograniczona będzie siła i zakres jej autorytetu.Należy więc stwierdzić, iż każda władza znajduje się pod wpływem zachowań tak swoich bezpośrednich wykonawców, jak i całego społeczeństwa i jest od tych zachowań uzależniona. Społeczna kontrola władzy będzie tym większa, im większa jest zależność rządzących od rządzonych.

władza „nigdy nie może istnieć bez przyzwolenia społecznego, bez bezpośredniej współpracy dużej liczby osób i pośredniej współpracy całego społeczeństwa". Dlatego tyrania „rozwija się tylko przez ignorancję, niezorganizowanie, przyzwolenie, pomoc i współpracę z tyranem, która pozwala mu dzierżyć władzę i przekształcać ludzi w instrument przemocy

Wolność nie jest czymś, co władza „daje" społeczeństwu. W dłuższym okresie czasu nie mogą też jej zakreślać formalne procedury i struktury instytucjonalne, w ramach których działa państwo.